Inprenting

Inprenting wordt waargenomen bij sommige pasgeboren dieren en treedt op wanneer ze sterke en specifieke gebondenheid aan een ander dier (meestal een ouder) ontwikkelen na korte blootstelling in het vroege leven. Nakomelingen vertonen inprenting van de ouders kort na de geboorte of het uitkomen; dit tijdvenster wordt de kritieke periode genoemd. Zodra inprenting plaatsvindt, is de band tussen de ouders en hun nakomelingen meestal langdurig.

Overleving

Moederschapen inprenten binnen een paar uur na hun geboorte de geur van hun lammeren. Omdat veel vrouwtjes in de kudde in dezelfde tijd van het jaar bevallen, kunnen de moeders hun lammeren selectief herkennen en verzorgen.

Inprenting gebeurt ook in de tegenovergestelde richting, waarbij nakomelingen op hun ouders worden ingeprent. Dit komt vooral veel voor bij watervogels, zoals kuikens (babyganzen), die inprenten op hun moeder binnen de eerste dag na het uitkomen. Daarna volgen ze de moeder overal naartoe. Met dit gedrag kan de moeder haar kroost beschermen en hen de vaardigheden leren die ze nodig hebben om te overleven.

Klassiek werk

In de jaren dertig liet Konrad Lorenz zien dat kuikens een inprent maken op het eerste grote, bewegende object dat ze tijdens de kritieke periode zien. Bij afwezigheid van hun moeder kan dit object broers of zussen zijn, een persoon of zelfs een levenloos object. Daarna zullen ze altijd deze plaatsvervangende 'moeder' volgen, de inprentingsprikkel genoemd, zelfs als ze hun biologische moeder of andere volwassen ganzen tegenkomen.

Deze experimenten toonden aan dat de prikkels die in de omgeving aanwezig zijn, het object van imprinting tijdens de kritieke periode bepalen. Daarom is het inprenten het resultaat van een combinatie van het instinctieve gedrag tot het inprenten en leren op basis van ervaring.

Inprenting vindt alleen plaats binnen de kritieke periode en kan niet worden gewijzigd nadat de kritieke periode is afgelopen. Dit is de reden waarom kuikens die op een mens zijn ingeprent, de mens ook later zal blijven volgen, zelfs als ze aan hun moeder blootgesteld worden. Als er tijdens de kritieke periode geen geschikte imprinting-stimulus is, zullen de jonge dieren helemaal nooit inprenten.