Back to chapter

1.7:

Taksonomi

JoVE Core
Biology
A subscription to JoVE is required to view this content.  Sign in or start your free trial.
JoVE Core Biology
Taxonomy

Languages

Share

Sınıflandırma, yani canlı gruplarını ortak özelliklerine göre adlandırma bilimi ilk kez 18. yy’da Carolus Linnaeus tarafından önerildi. Canlıları, giderek kapsamı genişleyen ve bugün hala kullanılan kategorik bir hiyerarşi kullanarak gruplandırdı. Sınıflandırmanın en küçük birimi olan benzer türler aynı cinste gruplandırıldı. Örneğin, kutup tavşanı ile uzun ayaklı tavşan aynı Lepus cinsinde ama tür adları farklı: arcticus ve californicus. Belli canlıları tanımlamada kullanılan bu ikili formata ikili adlandırma denir. Akraba cinsler aynı aileye aittir. Tavşan ve yabani tavşan ailesi Tavşangiller, pika gibi diğer bazı türlerle birlikte Tavşanımsılar adlı takıma aittir. Hepsi Memeliler sınıfına girer. Bütün plasentalı, kürklü, süt veren hayvanlar bu sınıfta yer alır. İnsanlar, kutup ayıları ve sincaplar gibi. Sınıflandırma hiyerarşisinde bir üst basamak şubedir ve tüm omurgalı hayvanlar Sırt İplikliler şubesine ve Hayvanlar alemine aittir. Hiyerarşinin tepesinde üç alan vardır: Ökaryotlar tüm hayvan, bitki, mantar ve tek hücrelilerden, Arkeler ve Bakteriler de prokaryotlardan oluşur.

1.7:

Taksonomi

Taksonomi, paylaşılan özelliklere dayalı olan biyolojik organizma gruplarını ortak bir şekilde tanım ve adlandırma bilimidir. Latince adlarla daha fazla kapsayıcı kategorileri için bir hiyerarşi kullanır. Taksonominin en küçük birimleri olan tür ve cins, bir sistemdeki her bir türe resmi, taksonomik bir ad vermek için kullanılır. Binom adlandırma olarak bahsedilen bu sınıflandırma sistemi 18. yüzyılda Carolus Linnaeus tarafından resmileştirildi.

Taksonomi Hiyerarşisi

Carolus Linnaeus’un ilk önerdiği hiyerarşi genişletilmiş olmasına rağmen bugün hala kullanılmaktadır. Rütbe sırası — en yüksek veya en büyük gruptan en küçük veya en spesifiğe doğru— aşağıdaki gibidir: üst alem, alem, filum, sınıf, takım, aile, cins ve türler.

Binom Adlandırma

Taksonominin en küçük biriminden başlayarak, benzer türler aynı cinste gruplanır. Örneğin, kutup tavşanı ve kara kuyruklu tavşan, ikisi de aynı Lepus cinsine aittir, ancak sırasıyla ‘arcticus’ ve ‘californicus’ olmak üzere farklı türlere aittirler. Bir organizmanın taksonomik adı içinde hem cins hem de tür italiktir ve cinsin ilk harfi büyük harfle yazılır. Spesifik organizmaları adlandırmak ve kategorilere ayırmak için kullanılan bu iki parçalı formata, ‘binom adlandırma’ olarak adlandırılır.

Daha Yüksek Seviye Taksonomi

Aynı cinsten üyeler aynı aileye aittir. Örneğin tavşanlar ve yabani tavşanlar “Leporidae” ailesine aittir. Onlar, tavşanlara ve yabani tavşanlara benzeyen ama daha küçük, yuvarlak bedene sahip olan ve görünür kuyruğu olmayan pikalar (Ochotonidae ailesi) gibi diğer bazı kemirgen türleri ile aynı takımı da (Lagomorpha) paylaşırlar. Lagomorfların tümü, keçiler, fareler ve Homo sapiens olarak adlandırılan insanlar gibi tüm plasental, kürklü, süt üreten hayvanları içeren Mammalia sınıfına aittir.

Tüm omurgalı hayvanlar Chordata filumuna ve Animalia alemine aittir. Son olarak, hiyerarşinin üst kısmında üç üst alem vardır. Eukarya tüm hayvanları, bitkileri, mantarları ve protistleri içerir. Arkeler ve Bakteriler prokaryotlardır—çekirdeksiz ve organelsiz tek hücreli organizmalar.

Suggested Reading

Federhen, Scott. “The NCBI Taxonomy Database.” Nucleic Acids Research 40, no. Database issue (January 2012): D136–43. [Source]

Page Roderic D. M. “DNA Barcoding and Taxonomy: Dark Taxa and Dark Texts.” Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences 371, no. 1702 (September 5, 2016): 20150334. [Source]