1.2:

Bilimsel Yöntem

JoVE Core
Chemistry
A subscription to JoVE is required to view this content.  Sign in or start your free trial.
JoVE Core Chemistry
The Scientific Method

41,686 Views

03:50 min

September 03, 2020

Kimya ampirik bir bilimdir. Bilim insanları genellikle günlük yaşamdaki kimyayı anlamak için sorular sorarlar ve bu soruların cevaplarını ararlar. Bunu başarmak için, bilim insanları birlikte Bilimsel Yöntemi oluşturan belirli bir dizi adımı takip ederler. Bu yaklaşım gözlem yapmayı, soru sormayı, bir hipotez oluşturmayı, deneyler yapmayı, sonuçları analiz etmeyi ve bir sonuç oluşturmayı içerir.

Gözlem ve Soru

Bilimsel yöntemin ilk adımı, fiziksel dünyadaki bir fenomeni gözlemlemektir. Sonraki adımda bu fenomeni daha iyi anlamak için bir soru ortaya atılır. Örneğin, soru şu olabilir: “hangisi daha hızlı donar, saf su mu yoksa tuz eklenmiş su mu?”

Hipotez

Bir sonraki adım, yapılan belirli bir gözlem için bir açıklama oluşturmaktır. Gözlenen fenomeni anlamak için bir rehber görevi gören, birçok gözlemin bu geçiçi yorumlamasına hipotez denir. Örneğin, yukarıdaki soru için bir hipotez, tuz eklenmesinin saf suyun donma noktasını değiştireceğini önerebilir.

Bilim insanları genellikle araştırmalarına başlamak ve deneylerle test edilebilecek bir hipotez formüle etmek için daha önceki araştırmalarını ve literatürü kullanırlar. Güçlü bir hipotez hem test edilebilir hem de yanlışlanabilir olmalıdır. Doğru olduğu kanıtlanabilirse test edilebilirdir ve yanlış olduğu kanıtlanabilirse yanlışlanabilir olarak kabul edilir- bu durumda bilim adamı hipotezi değiştirmeli veya bırakmalıdır.

Deney

Üçüncü adım hipotezin geçerliliğini test etmek üzere deneyler dizayn etmek ve yürütmektir. Deneyler kontrollü şartlar altında yapılan ölçüm ve gözlemlerdir. Bazı gözlem ve deneyler kalitatif (bir sürecin nasıl meydana geldiğini açıklayan) iken, bazıları kantitatiftir (süreç hakkındaki bir şeyi ölçmek, miktarını belirlemek).Tuzlu su hipotezini test etmek için bilim insanı oda sıcaklığında eşit miktarlarda su içeren iki bardak kullanabilir. Bir bardağa kaşık dolusu tuz eklendikten sonra iki bardak da buzluğa yerleştirilebilir. Herbir bardaktaki suyun durumu her 15 dakikada bir kontrol edilebilir ve bardaklardaki suyun tamamen donması için gerek süreler kaydedilir.

Deneysel dizayn, bilimsel yöntemde kritik bir adımdır. Değişken faktörlerin sayısını kontrol etmek için özen gösterilmelidir, böylece söz konusu belirli bir faktörün etkisi izlenebilir.

Sonuç Analizi ve Çıkarım

Bir sonraki adım, deneylerin sonuçlarını analiz etmek ve bu sonuçların hipotezi doğrulamayıp doğrulamadığı sonucuna varmaktır. Sonuçlar hipotezi doğruluyor ise, hipotez kabul edilir ve yeni soruları cevaplamak için daha fazla yapılabilir. Bir hipotez yanlış olduğunda, yeni bir hipotez önerilebilir ve süreç devam eder.

Tuzlu su örneğinde, sonuçlar tuz eklenen suyun donması için, saf suya göre daha fazla zaman geçtiğini göstermektedir. Bu sonuç, tuzlu suyun, saf suya göre daha yavaş bir hızda donduğu çıkarımını doğrulamaktadır. Yani sonuçlar hipotezi doğrulamaktadır.

Bu metin bu kaynaktan uyarlanmıştır Openstax, Chemistry 2e, Section 1.1: The Scientific Method.